Αρχαίο λατομείο στη Μόρια Λέσβου

Αρχαίο λατομείο μαρμάρου, το οποίο χωροθετείται σε ιδιωτική έκταση, στην αγροτική περιοχή της Μόριας, 4 χλμ. περίπου βορειοδυτικά της Μυτιλήνης. Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μνημεία αυτού του είδους στη Λέσβο, αλλά και στον ευρύτερο αιγαιακό χώρο. Καταλαμβάνει έκταση μήκους 200μ., πλάτους 120μ. και βάθους 30μ., σε ορισμένα σημεία. Περιλαμβάνει εννέα βασικές εξορυκτικές κοιλότητες και πολλές μικρότερες στην περιφέρεια.

Για την εξόρυξη του υλικού, όπως στα περισσότερα λατομεία, διάνοιγαν πάνω στο πέτρωμα τομές με κλιμακωτή διάταξη. Μέσα σε αυτές κατασκεύαζαν σφηνοειδείς οπές για την τοποθέτηση ξύλινων σφηνών, με τις οποίες επιτυγχανόταν η απόσπαση παραλληλεπίπεδων ογκόλιθων. Τα ίχνη των εργαλείων στα τοιχώματα των λάκκων σχηματίζουν το μοτίβο της ιχθυάκανθας, χαρακτηριστικό των λατομείων των ρωμαϊκών χρόνων.

Το μάρμαρο του λατομείου εντάσσεται, από γεωλογική άποψη, στους άνω τριαδικούς σχηματισμούς της αυτόχθονης ενότητας της Λέσβου. Είναι σκούρο γαλαζόφαιο, συχνά με φλεβώσεις κρυσταλλικής δομής σε πιο ανοιχτή γκρίζα έως λευκή απόχρωση, χονδρόκοκκο με αδρή επιφάνεια, που δεν προσφέρεται για στίλβωση.

Η λειτουργία του λατομείου τοποθετείται χρονικά κυρίως το διάστημα από τους ελληνιστικούς χρόνους έως την ύστερη αρχαιότητα. Το υλικό εξόρυξης χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή πάρα πολλών μνημείων της αρχαίας Μυτιλήνης (αρχαίο Θέατρο, Ρωμαϊκό Υδραγωγείο κ.α.) αλλά, επίσης, μεταφέρθηκε και χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή μνημείων στην αρχαία Πέργαμο, στη Ρώμη και σε πολλές περιοχές της επικράτειας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Η σύγχρονη εξορυκτική δραστηριότητα στο χώρο, που διακόπηκε πριν 40 χρόνια περίπου, μαζί με τη διάβρωση προκάλεσαν φθορές στη μορφή του μνημείου.